Steeds meer mensen staan stil bij wat er in hun eten zit – maar minstens zo belangrijk is waarmee je kookt. Pannen, spatels, snijplanken, bakpapier en bewaarbakjes lijken onschuldig, maar kunnen bij verhitting of langdurig gebruik ongewenste stoffen afgeven. In dit artikel lees je hoe je eenvoudig overstapt op veiliger materialen en zo een natuurlijke, gezonde keuken creëert.
In veel traditionele keukenproducten komen nog steeds chemische stoffen voor waarvan je de blootstelling liever zo laag mogelijk houdt. De belangrijkste groepen zijn:
Klassieke antiaanbakpannen met een donkere, gladde coating kunnen PFAS bevatten (ook wel ‘forever chemicals’ genoemd). Bij hoge temperaturen en na slijtage van de laag kunnen deeltjes en dampen vrijkomen. Dit wil je zeker bij dagelijks gebruik zoveel mogelijk vermijden.
Plastic spatels, bakjes en magnetronbestendige kommen kunnen bij verhitting kleine hoeveelheden chemicaliën afgeven. Vooral bij oude, beschadigde of verkleurde plastics is het verstandig kritisch te zijn en liever voor alternatieven te kiezen.
Vetafstotend bakpapier, fastfoodverpakkingen en sommige wegwerpbakjes zijn behandeld met een coating. Ook aluminiumfolie reageert met zuur voedsel (zoals tomatensaus of citrus), waardoor er aluminium in het eten terecht kan komen.
Gelukkig zijn er voldoende alternatieven waarmee je comfortabel én veilig kunt koken. Door stap voor stap te vervangen, maak je jouw keuken steeds een stukje gezonder.
Pannen met een keramische antiaanbaklaag zijn vrij van PFAS en laten zich prettig gebruiken in het dagelijks koken. Ze werken het best op middelhoge warmte en met een beetje vetstof. Ideaal als je wél gemak wilt, maar geen zorgen over klassieke antiaanbaklagen.
Gietijzer is oersterk, volledig PFAS-vrij en gaat bij goed onderhoud een leven lang mee. Een goed ingebakken gietijzeren pan heeft een natuurlijke antiaanbaklaag en is perfect voor bakken, braden en stoofgerechten.
RVS-pannen zijn duurzaam, hygiënisch en zonder chemische coatings. Met een juiste opwarmtechniek en voldoende vet kun je er prima in bakken zonder dat alles blijft plakken. Ze zijn daarnaast uitermate geschikt voor koken, sauteren en het maken van sauzen.
Massief houten spatels en snijplanken (bijvoorbeeld van beuken, esdoorn of acacia) bevatten geen schadelijke coatings en zijn vriendelijk voor je pannen. Kies bij voorkeur voor onbehandeld of natuurlijk afgewerkt hout, zonder laklaag.
Glazen vershoudbakjes van voedselveilig borosilicaatglas zijn ideaal voor bewaren, opwarmen en mealpreppen. Ze nemen geen geurtjes of kleuren op, geven geen stoffen af en zijn geschikt voor koelkast, vriezer, oven en magnetron (zonder deksel).
Zowel antiaanbak- als keramische pannen slijten sneller en kunnen eerder stoffen afgeven als ze structureel op de hoogste stand worden gebruikt. Matige hitte is meestal meer dan voldoende om goed te bakken.
Plastic keukengerei kan bij hoge temperaturen vervormen of microdeeltjes afgeven. Beter is om te kiezen voor houten of, waar passend, hittebestendige siliconen spatels.
Aluminium reageert met zure ingrediënten zoals tomaat, citroen en azijn. Gebruik in die gevallen liever een glazen ovenschaal of een RVS-bakvorm in combinatie met een veilig bakpapier-alternatief of een herbruikbare bakmat.
Schuursponsjes en agressieve middelen kunnen coatings beschadigen, waardoor de pan sneller slijt. Meestal zijn een zachte borstel of spons en warm water met een mild afwasmiddel voldoende.
Gietijzer kun je na het schoonmaken het beste goed afdrogen en licht inwrijven met olie. Zo voorkom je roest en bouw je een mooie, natuurlijke antiaanbaklaag op.
Borosilicaatglas is sterk, maar voorkom diepe krassen met metalen messen of bestek. Gebruik liever houten of kunststof lepels bij het serveren uit glazen ovenschalen en vershoudbakjes.
Wil je direct een verschil maken? Met deze stappen zet je snel grote en kleine verbeteringen:
Koken zonder schadelijke stoffen hoeft niet ingewikkeld te zijn. Door bewust te kiezen voor veilige materialen en een paar gewoonten aan te passen, maak je jouw keuken stap voor stap gezonder. Je hoeft niet alles in één keer te vervangen: begin met de pannen en keukentools die je het meest gebruikt en bouw van daaruit verder.
Op deze website vind je per categorie een overzicht van PFAS-vrije pannen, natuurlijke snijplanken, voedselveilige vershoudbakjes en andere producten die passen bij een gezonde, natuurlijke keuken. Zo kun je met vertrouwen investeren in materialen waar jij en je gezin jarenlang plezier van hebben.
